Dwa słowa o Porozumieniu Bez Przemocy (NVC)

Porozumienie Bez Przemocy (po angielsku NVC Nonviolent Communication), to zarówno metoda komunikacji, filozofia życiowa i ruch społeczny.

Porozumienie bez przemocy, obejmuje warstwę słów, czynów i myśli. Zajmuje się budową relacji ze sobą samym i z innymi, opartych na dobrowolności i odnajdywaniu radości z wymiany darów zarówno po stronie osoby oferującej jak i przyjmującej. Zwraca uwagę, jak wielkim darem jest być przyjętym z tym, co mamy do wniesienia.

O NVC mówi się, że to „język potrzeb”. Potrzeby to energia życia. Są uniwersalne i wspólne każdej ludzkiej istocie. Tak długo jak żyjemy, tak długo się zmieniają, pchając nas do podejmowania działań lub nie-działań. Wszelkie nieporozumienia, konflikty i wojny dotyczą strategii zaspokajania potrzeb. 

Każdy ma swoje ulubione działania i nie-działania w odpowiedzi na potrzeby i równocześnie każdą potrzebę można zaspokoić na wiele sposobów. Uznanie własnych potrzeb i dostrzeżenie potrzeb ludzi wokół nas, jest krokiem do odklejenia się od swojej ulubionej strategii, dostrzeżenia mnogości alternatyw i swobody wyboru między nimi.

Stany emocjonalne i psychofizyczne są odzwierciedleniem zaspokojenia lub niezaspokojenia potrzeb. Ciało jest niezawodnym radarem. Informuje nas o stanie zaspokojenia potrzeb dużo szybciej, niż głowa. Dostrojenie tego radaru daje nam szybki i bezpośredni dostęp do własnych zmiennych stanów i szybkie rozpoznanie trigerów – czyli elementów otoczenia, które wywołują w nas reakcje łańcuchowe. Uchwycenie takiego momentu, kiedy spust zostaje zwolniony, to krok, w kierunku świadomego życia.

Gdy jesteśmy pod wpływem emocji, przestajemy dostrzegać ludzi wokół nas. Działamy w oparciu o opinie i osądy. Łatwo przyklejamy etykiety. Zdanie sobie sprawy, że etykiety to nie oni, że mapa to nie terytorium, otwiera drogę do kontaktu.

Każdy komunikat kryje jakieś proszę lub dziękuję, choć czasem bardzo zakamuflowane. Zdolność dostrzegania tego proszę i dziękuję pomiędzy meandrami innych słów, ułatwia porozumienie, pozwalając dostrzec czego partner czy partnerka potrzebuje.

Człowiek z natury chętnie i z radością wspiera realizację marzeń innych jeśli ma swobodę działania. Kluczem, jest dobrowolność. Stąd rygorystyczne rozróżnienie prośby od żądania. Prośba jest prośbą dopiero kiedy wnosimy ją z pełną otwartością na odmowę. To nie oznacza udawania, że odmowa sprawia nam przyjemność. Otwartość na odmowę oznacza, że jesteśmy przygotowani udźwignąć ból i zadbać o swoje potrzeby inaczej, bez negatywnych konsekwencji dla osoby, która odmówiła.

Kiedy marzymy o współpracy, żądanie jest najgorszym rozwiązaniem. Żądanie wyklucza współpracę. W najlepszym wypadku uzyskamy posłuszeństwo.
Porozumienie bez przemocy oznacza komunikację dobrowolną, bez nacisku, bez wywierania presji. Preferuje szczerą odmowę nad niechętną zgodę. Szczere nie wymaga zarówno odwagi jak i zaufania. Szczera odmowa jest dużo lepszym punktem wyjścia do budowy dobrej relacji, niż zgoda okupiona skrywanym niezadowoleniem.

W komunikacji, Porozumienie Bez Przemocy oferuje mapę drogową w postaci czterech kroków:

Obserwacji – w odróżnieniu od opinii 
Uczuć – w odróżnieniu od myśli opowieści i przekonań
Potrzeb – w odróżnieniu od strategii 
Próśb – w odróżnieniu od żądań

Centralnym ogniwem Porozumienia bez Przemocy jest empatia. Gotowość uważnego skupienia się na drugiej osobie z ciekawością jej doświadczeń i jej perspektywy na to co przeżywa i towarzyszenia jej bez dawania rad ani dzielenia się swoją opinią.

Porozumienie bez przemocy ceni zdrowy rozsądek, nie zniechęca do trzeźwego osądu sytuacji, nie zakłada braku własnej opinii. Nie wyklucza, że rady mogą być cenne i pomocne. Zwraca natomiast uwagę, że potrzeba bycia wysłuchanym jest o wiele częstsza, niż potrzeba zasięgnięcia rady i że mylenie jednej z drugą prowadzi do nieporozumień.

Porozumienie bez przemocy zachęca nas do spojrzenia na innych i na siebie samych z pokorą i łagodnością wskazując, że ludzie postępują najlepiej jak potrafią, korzystając z dostępnych im w danym momencie środków.

Ta ludzka perspektywa jest punktem wyjścia do sesji empatii, mediacji i szkoleń z komunikacji i budowy przyjaznych struktur organizacyjnych i społecznych.